Alentejo - Castro Verde

Van Grandola reden we over de IC1 naar Castro Verde. Het Roxo stuwmeer schijnt vogelrijke gebieden te kennen, maar dat hebben we gelaten voor wat het was. Wel zijn we voor een bescheiden lunchstop afgezwenkt naar Ourique. Bij de Intermarché aan de rand van Castro Verde vonden we een grote parkeerplaats. Aan de overkant van de weg bevindt zich op een hoger gelegen plein de Moinho de Castro Verde. Afbeeldingen van de historische molen gaan terug tot 1813. Vanaf dit Largo da Feira zagen we het stadje met de witte torens van de kerk van Nossa Senhora da Conceiçao door een enkele zonnestraal oplichten onder de donkere regenwolken. Af en toe miezerde het deze dag, maar zo weinig dat we er nauwelijks nat van werden. 

Tussen de witte huizen viel het Casa Dona Maria alleen al door de donkere kleur op, maar het heeft ook wel een opvallende architectuur.

Aan de Rua D. Afonso Henriques vind je de belangrijkste historische gebouwen. Vanaf de Praça da Republica de kerk Nossa Senhora de Remedios (daarachter de VVV met een paar enthousiaste dames die je graag wegwijs maken in de stad en streek), langs een paar huizen met art-deco-tegelwerk (kunnen wel een opfrisbeurt gebruiken) naar het stadhuis met de obelisk voor de Slag bij Ourique en tot slot de Igreja de Nossa Senhora da Conceição (ofwel Basilica Real de Castro Verde). De basiliek dateert uit de tijd van koning Jan V (1706-1750) en werd gebouwd op een oudere kerk, opgericht door koning Sebastian ter ere van de overwinning op de Moren in de Slag bij Ourique. Die veldslag en overwinning worden verbeeld op de azulejo panelen op de muren in de kerk. We dachten dat we al heel wat azuleju's hadden gezien, maar deze kerk was echt het summum: alle muren en raamnissen waren van vloer tot dak volledig bekleed met het blauwwitte tegelwerk. Het plafond was van hout met kleurrijke schilderingen. Een informatiepaneel met foto's gaf een uitgebreide toelichting op de afbeeldingen en het restauratiewerk daaraan. Altaren van bladgoud en een Madonna met kind schitterend vormgegeven in zilver. Allemaal weer bijzonder. Ondertussen gierde de wind om de kerk.

Castro Verde is zeker een aardige stad, maar we waren toch vooral voor de natuur naar deze streek gekomen. De centrale Alentejo oogt als een betrekkelijk vlak landschap met glooiende heuvels die vooral bestaan uit uitgestrekte weiden en landbouwgronden. Geelbruine velden met toefjes groen. Vooral in dit centrale deel zijn er geen grote steden, maar vooral bescheiden stadjes en dorpen die als een witte vlek in de velden oprijzen. De bodem in het Castro Verde gebied is arm, niet echt geschikt voor landbouw. We zagen dikwijls schapen grazen in de velden, soms koeien. Door de weidsheid en uitgestrektheid kan het landschap eentonig aandoen als je er met de auto doorheen rijdt. Maar als je de tijd neemt om uit te stappen, te wandelen of te fietsen kun je opkijken van rijke flora en fauna. Op onvermoede plaatsen kwamen we riviertjes tegen met groene en bloemrijke oevers, waar vlinders, libellen, vele andere insecten en vogels de tijd van hun leven hadden, o.a. bijeneters die hun holletjes graag in hoge oeverwanden maken. Een groot deel van de gemeente Castro Verde is Natura 2000-gebied en vormt een speciale beschermingszone voor bedreigde soorten steppevogels zoals de grote trap en de kleine torenvalk. Wij hadden het plan om in de Vale Gonçalinho een wandeling te gaan maken. De volgende dag. Nu gingen we eerst naar ons logeeradres: Vistas Herdade do Zambujal, een paar kilometer van de stad gelegen middenin het land. 

Volg vanuit Castro Verde de N123 naar Geraldos en neem een stuk verderop de gravelweg naar de Kapel van Sāo Pedro das Cabeças.  Omdat het terrein rond de kapel omringd was door hekken en alles er erg gesloten uitzag, zijn wij er nooit echt gestopt. Maar dit is een belangrijke historische plek! Volgens de overlevering heeft hier in 1139 de legendarische Slag bij Ourique plaatsgevonden, waar de Portugese strijdkrachten onder leiding van de toenmalige graaf Afonso zegevierden over vijf Moorse koningen. Afonso benutte deze overwinning om zichzelf te verheffen tot koning en het zelfstandige Koninkrijk Portugal te stichten. In de tweede helft van de 16e eeuw is deze kapel gebouwd ter herdenking aan de slag. Eind vorige eeuw werden er ook belangrijke archeologische ontdekkingen gedaan op het terrein naast de kapel, die nog vele eeuwen verder teruggingen in de tijd. Symbolen van de Slag bij Ourique zijn afgebeeld op de Portugese vlag. 

De weg om de kapel heen leidt naar het landgoed van Vistas Herdade do Zambujal. Dit bijzondere verblijf zou onze verwachtingen overtreffen en daar maken we dan ook een apart verhaal van.