R&R Reizen: Vale do Guadiana

Het natuurpark van de Guadiana vallei is aantrekkelijk door de verscheidenheid in natuur rond de Guadiana en zijrivieren, als ook de vlakten, waar akker- en graslanden de boventoon voeren. En eeuwenoude olijfbomen, kurkeiken, schapen en soms koeien op de open velden. Het is de enige regio in Portugal waar de Iberische lynx weer te vinden is. Verkeersborden langs de weg wijzen daar o.a. op en manen tot snelheidsbeperking. De lynxen op het Iberisch schiereiland waren in de vorige eeuw bijna uitgestorven als gevolg van ziektes onder de konijnen, maar door verschillende maatregelen, bescherming en herintroductie is de populatie weer gegroeid, tot meer dan 1.600 in mei 2023.

Mértola is de hoofdstad en de enige plaats van betekenis in het gebied, maar er zijn her en der boerendorpjes en enkele andere leuke stadjes met een rijke historie zoals Serpa in het noordwesten, eigenlijk iets buiten het natuurpark. Vanuit São Domingos reden we door de heuvels over de N265. Onderweg overspant een groot viaduct de Ribeira de Limas, een regenrivier die in de wintermaanden de Guadiana voedt en 's-zomers bijna droog komt te staan. Nu was het pas eind april en veel water viel er al niet meer te bekennen. Maar het frisse groen in de bedding stak nog opvallend af tegen de de rest van de omgeving. Kurkeiken op de hellingen rondom. We hebben dan wel geen lynx gezien, maar wel de sporen van andere wilde dieren in de zachte rivierbodem. Helaas hebben mensen ook heel veel sporen achtergelaten in de vorm van afval en vuildumping, jammer toch!

Opvallend vonden we de grootschalige olijventeelt niet ver van Serpa - een onafzienbare plantage van kleine olijvenbomen en een standplaats met grote machines. Dat beeld week wel erg af van de ruimer opgezette olijfgaarden en eeuwenoude olijfbomen die we gewoonlijk tegenkwamen. Aan de rechterzijde van de weg zagen we kurkeiken, daarachter schemerde een beekje tussen een moerasachtige vegetatie door.

Bovenop de heuvel troffen we de eeuwenoude olijfbomen, die we zo graag zien, en keken we uit over Serpa en de hoogvlakte met uitgestrekte landerijen buiten de stad. We konden ook goed zien hoe ver het aquaduct nog het land in reikt.

Binnen de middeleeuwse stadsmuren waren vele overblijfselen uit het Moorse en christelijke verleden zichtbaar. Smalle keienstraatjes kronkelden tussen de witte huizen omhoog naar het plein Largo dos Santos, waar niet alleen de markante klokkentoren en de Ingreja Santa Maria het beeld bepalen, maar ook de vele terrasjes rond het plein.

Het pomphuis dateert uit de 17e eeuw. Een door ossen in beweging gezet waterrad pompte het water omhoog en dat schijnt niet voor de hele stad, maar alleen voor het Palacio dos Condes de Fichalo bestemd te zijn geweest!